Wie is een consument? Makkelijk uitgelegd

• Consumenten
• Voor wie wel en voor wie niet?
• Gedeeltelijk consument
• Ondernemer in eenmanszaak ook consument?
• Rechten consument en verplichtingen verkoper
• Geschillencommissie

Consumenten

Een consument heeft extra bescherming bij het doen van aankopen. Een consument is iemand die niet handelt in het kader van zijn beroep of bedrijf en die een roerende zaak koopt. De verkoper moet juist een professionele verkoper zijn, dus iemand die wel handelt in het kader van zijn beroep of bedrijf. Bij het kopen van zo’n roerende zaak heeft de wetgever extra bescherming ingevoerd ter bescherming van de zwakkere partij.

Voor wie wel en voor wie niet?

In welk geval is er sprake van een consument? Enkele voorbeelden:

• Je koopt bij een elektronicawinkel een nieuwe TV. Je koopt deze TV voor bij jou thuis. In dit geval ben jij consument. Je koopt een roerende zaak (de TV) bij een professionele partij (de elektronicawinkel).
• Een bakker koopt bloem, melk en eieren bij de supermarkt. Hij koopt dit voor zichzelf en niet voor zijn bedrijf. In dat geval is de bakker een consument. Koopt de bakker deze producten voor zijn bedrijf? Dan is hij ondernemer en heeft hij geen recht op consumentenbescherming.
• Een kapper koopt een schaar, cadeaupapier en plakbank voor cadeautjes voor persoonlijk gebruik. In dit geval is de kapper consument. Ook als de kapper een eenmanszaak heeft. Koopt de kapper een schaar voor het werk, dan is de kapper geen consument en heeft de kapper geen bescherming.

Gedeeltelijk consument

Maar wat als iemand iets koopt dat gedeeltelijk bedrijfsmatig gebruikt wordt en gedeeltelijk privé? Dan handelt de koper deels in het kader van zijn beroep of bedrijf, maar deels ook niet. Is dit dan een gedeeltelijke consumentenkoop? Hier is een Europese Richtlijn voor. Daarin staat dat bij zo’n gemengde overeenkomst, dus deels voor het werk en deels privé, de persoon als consument aangemerkt dient te worden. Tenzij het product grotendeels voor het bedrijf wordt gebruikt.

Met andere woorden: koop je als klant deels in uitoefening van het beroep of bedrijf, maar voor het overgrote deel voor privédoeleinden? Dan is de koper volledig consument en ben je beschermd.

Ondernemer in eenmanszaak ook consument?

In beginsel is een eenmanszaak geen consument. Dit geldt ook voor vennoten van een VOF of andere kleine ondernemers. Maar in bepaalde gevallen kan zo’n ondernemer toch aanspraak maken op de consumentenbescherming. Dat heet ‘reflexwerking‘. De rechter heeft hier een uitspraak over gedaan. Daarin oordeelt de rechter dat een eenmanszaak, stichting, vof of vereniging in bepaalde gevallen een beroep kan doen op de de uitgebreide bescherming. Dit is dus een uitzondering op de regel dat de consumentenbescherming alleen voor consumenten is bedoeld.

Een kleine onderneming kan in bepaalde gevallen ook worden beschermd, terwijl het eigenlijk niet de bedoeling van de wetgever is geweest. De ondernemer moet in zo’n situatie niet te onderscheiden zijn van een consument. En de aankoop moet zijn gedaan buiten de expertise van het bedrijf. Bijvoorbeeld een dienstverlening die niets te maken heeft met hetgeen de eenmanszaak doet.

Rechten consument en verplichtingen verkoper

Wat houdt die consumentenbescherming dan in? In de wet staan regels met als doel de consument te beschermen tegen oneerlijke voorwaarden die voortkomen uit een overeenkomst. In Nederland zijn er verschillende organisaties die hierover voorlichten en belangen behartigen. De bekendste is de Consumentenbond.

De koopovereenkomst kan mondeling of schriftelijk overeen worden gekomen. Voor de bewijslast is het beter om de koopovereenkomst op papier te zetten.

Bij een beschermde transactie heb je bepaalde rechten, zoals:

• een product zonder beschadigingen;
• een compleet product;
• het product moet aan de beschrijving en mededelingen van de verkoper voldoen;
• de verkoper moet het van tevoren vermelden als er sprake is van bijkomende kosten, zoals bezorgkosten of installatiekosten.

Voor de verkoper gelden een aantal verplichtingen:

• een informatieplicht. Als verkoper moet je de koper informeren over het product;
• de verkoper is verplicht het product te leveren, compleet en zonder beschadigingen.

Geschillencommissie

Er bestaan verschillende geschillencommissies. Bij een geschillencommissie kan je terecht als je een klacht hebt over een product of dienst en je er samen met het bedrijf niet uitkomt. Een geschillencommissie adviseert en bemiddelt en kan ook een uitspraak doen. Voordelen van de geschillencommissie is dat je niet langs de rechter hoeft, het is meestal sneller en goedkoper. Enkele voorbeelden van geschillencommissies zijn:

• voor consumenten is er de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC).
• voor financiële diensten is er het Klachtinstituut Financiële Dienstverlening (Kifid).
• en voor basiszorgverzekering en aanvullende zorgverzekeringen is er de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ).

Voor de makelaardij heb je ook een aparte geschillencommissie, de geschillencommissie makelaardij. Daar kan je terecht als je een klacht hebt over een makelaar. Lees ook: Klacht bij geschillencommissie makelaardij.